Sivil koruma alanında işbirliği

Türkiye'nin güneydoğusunda 2023 yılında meydana gelen şiddetli depremin ardından iki belediye sivil savunma alanında, özellikle de arama köpeği biriminin genişletilmesi konusunda birlikte çalışma kararı aldı. Kardeş şehir Beşiktaş'tan bir heyet Eylül 2024 sonunda Erlangen kentindeki afet kontrol ve sivil savunma yapıları hakkında değerli bilgiler edindi. Beşiktaş'a iade-i ziyaret Paskalya tatilinden hemen sonra planlandı. İtfaiye temsilcilerinin yanı sıra, ünlü ve uluslararası deneyime sahip bir arama köpeği eğitmeni olan Dr. Melanie Schulz-Drost/BRK da hazır bulundu. Beşiktaş Belediyesi Sivil Savunma Müdürlüğü'nün yönetiminde kapsamlı bir programı tamamlayan grup, 23 Nisan'da meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki depremi ve İstanbul'daki diğer artçı sarsıntıları ilk elden tecrübe etti.

Çeşitli kurumlar, birimler ve sivil toplum aktivistleriyle yapılan görüşmelerde, Beşiktaş ilçesinin afet koruma programını genişletmek için birkaç yıldır yoğun bir şekilde çalıştığı ortaya çıktı. Şehir yönetimi, belediyenin sivil savunma koordinasyon merkezine de ev sahipliği yapan bir deprem parkına sahiptir. Beşiktaş'ta, deprem durumunda halk için buluşma noktası olarak hizmet veren 60 yeşil alan daha bulunmaktadır. Depremden sonra, depreme dayanıklı olmayan evlerde yaşayan insanlar da birkaç günlerini parklarda geçirmişlerdir. Beşiktaş ayrıca birkaç yıl önce bir arama köpeği ekibi kurmaya başladı. Şu anda İstanbul İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü AFAD tarafından işletilen bir eğitim merkezinde iki köpek eğitiliyor. Türkiye genelinde 20'si İstanbul'da olmak üzere toplam 81 eğitimli arama ve enkaz köpeği var ve bunlar ulusal standartlara göre çalışıyor ancak INSARAG'ın uluslararası standartlarına yaklaşıyorlar. Dr. Melanie Schulz-Drost eğitim seviyesinden ve tesislerden çok etkilendi ve Türk meslektaşlarına bir günlük bir atölye çalışmasında köpeklerin daha ileri eğitimleri için önemli ipuçları ve tavsiyeler verebildi. Her iki tarafta da işbirliğini yoğunlaştırmaya yönelik büyük bir ilgi var. Birbirimizi tanımak, ilişkiler ve güven inşa etmek, bir afet durumunda birlikte çalışmayı çok daha kolay hale getirecektir. Gelecek için İstanbul'un çeşitli ilçelerinde çok günlük bir eğitim programı üzerinde anlaşmaya varıldı.

AFAD'ın eğitim ve öğretim merkezine yaptıkları ziyaret sırasında Erlangen grubu bir deprem simülasyonunu deneyimleme fırsatı buldu ve bir deprem durumunda nasıl davranmaları gerektiği konusunda bilgilendirildi. Afetten korunma alanında faaliyet gösteren tüm belediye ve sivil toplum aktörleri AFAD çatısı altında örgütlenmiştir. Bir başka toplantıda Erlangen ekibi, Beşiktaş'ta afet yönetiminin farklı yönleriyle ilgilenen ve uluslararası INSARAG standardına göre hafif, orta ve ağır USAR ekipleri olarak sınıflandırılan çeşitli sivil toplum kuruluşlarını tanıdı. Girişimlerden biri sadece Beşiktaş'ta faaliyet gösterirken, diğer ikisi Türkiye genelinde temsil edilmektedir. Türkiye'deki sivil toplum kuruluşları, Almanya'daki gönüllü mavi ışık kuruluşlarına kıyasla çok daha zor koşullar altında çalışmaktadır. Örneğin, kar amacı gütmeyen kuruluş statüsü elde etmek çok zor, afet durumunda çalışmaktan muafiyet yok ve gönüllü çalışmayı teşvik edecek bir mevzuat yok. STK'lar hükümet tarafından desteklenmek yerine engellendiklerini düşünüyor. Her üç dernek de Erlangen'deki gönüllü mavi ışık örgütleriyle teknik ekipman, çalışma yöntemleri ve olası ortak tatbikatlar konusunda fikir alışverişinde bulunmak istemektedir. Beşiktaş kent yönetiminin ve sivil toplum kuruluşlarının çabaları diğer ilçelere kıyasla çok örnek teşkil etmektedir. Örneğin komşu ilçelerden birinde hala ne afet kontrolünden sorumlu bir belediye birimi ne de arama köpekleri bulunmaktadır.

İnsan kaynakları ve mali kaynakların yetersizliği nedeniyle, Beşiktaş'ın 200.000 nüfusunu duyarlı hale getirmek ve bilgilendirmek ilgili taraflar için zorlu bir görevdir. Sivil Savunma Müdürü Kemalettin Arslan'a göre bunu başarmanın en iyi yolu okullardan geçiyor: Beşiktaş'taki 23.000 öğrencinin 17.000'i şimdiden bir afet, örneğin bir deprem konusunda bilgilendirilmiş ve eğitilmiş durumda. Erlangen itfaiyesinin temsilcileri Michael Stöhr ve Markus König, Beşiktaş itfaiyesindeki profesyonel meslektaşlarının operasyonel taktikler ve ekipman açısından çok benzer konseptlere sahip olduğunu gördüler. Ekipmanlar neredeyse aynı, ancak Türkiye'deki hizmet ömrü önemli ölçüde daha uzun. Erlangen ekibi, itfaiyenin yaklaşırken ve bazı durumlarda operasyon sahnelerinde canlı görüntüleri kullanabilmesi için güvenlik kameralarıyla da bağlantılı olan hepsi bir arada bir sistem olan yazılımdan çok etkilendi.

Depremin ardından İstanbul'un dünyanın en kırılgan şehirlerinden biri olduğu ortaya çıktı. Tüm çabalara rağmen 1,5 milyon yerleşim birimi depreme dayanıklı kabul edilmiyor. Uzmanlar, 7 veya daha büyük bir depremin şehri sarsması halinde tsunaminin de eşlik edeceği yıkıcı bir senaryodan korkuyor. Bu durum, Beşiktaş'taki paydaşların kent sakinlerini hazırlama çabalarına destek olmayı daha da önemli hale getiriyor.

Proje, belediye diyaloğunu teşvik etmeye yönelik Alman-Türk girişimi ORTAK'ın bir parçasıdır ve Engagement Global ve Mercator Vakfı tarafından mali olarak desteklenmektedir. Gelecek yıl da fon sağlanması halinde, afet önleme alanındaki işbirliğinin sürdürülmesi planlanmaktadır.