Şehir arşivi hakkında

Erlangen Şehir Arşivi'nin tarihçesi 1885-2020

Bugün Erlangen Şehir Arşivi, Erlangen'in tarihi için uzmanlık merkezi, şehrin resmi hafızasıdır. Resmi belgeleri, koleksiyonları, mülkleri ve daha fazlasını devralmak, saklamak ve analiz etmek suretiyle şehirdeki yaşamı kapsamlı bir şekilde belgelemektedir. Yayınlar, sergiler ve konferansların yanı sıra herkesin arşivin okuma odasında bağımsız araştırma yapma hakkı sayesinde halk, arşivdeki pek çok hazineyi paylaşma fırsatına sahip oluyor.

Ancak şehrin bu hafızasının yaratılması uzun bir yoldu. Erlangen'de 19. yüzyılın son çeyreğine kadar gerçek bir arşiv yoktu. Kamu makamlarının belgeleri, ilgili memurların özel ofislerinde, örneğin en yüksek devlet temsilcisi olarak icra memurunun ofislerinde saklanıyordu. 19. yüzyılda belediye kayıtları daha sonra belediye binasında saklanmıştır.

"Eski bir koleksiyon" olarak başlangıcı (1885-1921)

Erlangen Şehir Arşivi, şehir ve yerel tarihle ilgili arşiv ve müze materyallerinden oluşan bir koleksiyon oluşturarak şehrin kendi kültürel geçmişini koruma arzusuyla başladı. 1885 yılında bir belediye meclisi kararıyla kurulan bu "eski veya tarihi nesneler" toplama merkezi, başlangıçta sadece Egloffsteinschen Palais'deki Oberrealschule'de (şimdiki Ohm-Gymnasium) yarı zamanlı olarak tutuluyor ve okul müdürü tarafından denetleniyordu. Bu ilk günlerde arşiv, bağışlar ve kendi satın almaları yoluyla elindekileri yenilemiştir.

Egloffstein Sarayı (1938/39)

1910 yılına gelindiğinde, o zamandan beri pazar meydanındaki eski belediye binasına (Palais Stutterheim) taşınmış olan arşive birkaç yüz nesne - belgeler, basılı materyaller, resimler, planlar, mühürler ve pullar, madeni paralar, madalyalar ve bira jetonları - gelmişti. Henüz belediye yönetiminden düzenli bir belge devri söz konusu değildi. Örneğin Erlangen'in 1910'da Bavyera'nın bir parçası olmasının yüzüncü yıldönümünü kutlamak için düzenlenen bir serginin parçası olarak kurumun antikacılık ve müzecilik amaçlarına odaklanılmıştır.

Palais Stutterheim (1920 civarı)

Kurumun 1909'dan itibaren kıdemli öğretmen Gustav Pauli'nin şahsında daimi olarak atanmış bir sorumlusu vardı. Birinci Dünya Savaşı sırasında savaş anıları ve yazılarının toplanmasıyla arşiv ilk kez çağdaş tarihi belgeleme görevini üstlendi.

Arşiv şekilleniyor (1921-1945)

Birinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra belediye arşivi potansiyelini gerçekleştirmeye başladı. Eski öğretmen ve gazeteci Ludwig Göhring, 1921 yılında ilk kez tam zamanlı bir arşivci olarak kurumun yönetimini üstlendi. 1923 yılında arşiv, müze ve halk kütüphanesi ile birlikte Martin-Luther-Platz'da bulunan ve bir "halk (eğitim) merkezi" olarak tasarlanan eski belediye binasına taşındı.

Eski Belediye Binası'nın planlanan arşiv odalarının bulunduğu 2. katı (1921)

Göhring'in görev süresi boyunca şehir arşivi önemli ölçüde genişledi. Sikkeler, madalyalar ve mühürler gibi tipik koleksiyon öğelerinin yanı sıra dosyalar, basılı materyaller ve kitaplar da artık binaya eklenmiştir. Repertuarların oluşturulması, kent kroniğinin tutulması, bir kent tarihi kütüphanesinin kurulması, artık gerekli olmayan belgelerin tasnif ve imhasına karar verilmesi ve yerel ve kent tarihi yayınlarının yayınlanmasıyla birlikte arşiv, kuruluş yıllarındaki basit toplama faaliyetlerinin çok ötesine geçen görevler üstlenmeye başlamıştı.

Eski Belediye Binası "Halk Evi" olarak yeniden düzenlendi (1921)

Kimya öğretmeni ve yerel tarihçi Dr. Ernst Deuerlein'in yarı zamanlı gözetimi altında arşiv, soy ve aile araştırmalarına ve Üçüncü Reich döneminde kapsamlı bir soy kartı dizini oluşturulmasına odaklandı. Deuerlein aynı zamanda yoğun bir koleksiyonculuk faaliyeti de yürütmüş ve bu sayede arşivdeki değerli, çoğunlukla çağdaş tarihi materyallere yenilerini eklemiştir. Öte yandan, şehir arşivcisinin o dönemde yaptığı çok sayıda Yahudi karşıtı açıklama ve yayın eleştirel bir gözle değerlendirilmelidir. İkinci Dünya Savaşı'nın başlangıcında, hava saldırısından korunma önlemleri kapsamında, özellikle önemli olduğu düşünülen arşivlerin taşınmasına başlandı. Ancak savaşla ilgili herhangi bir kayıp yaşanmamıştır.

Konsolidasyon ve genişleme (1945-1984)

Savaşın sona ermesinden kısa bir süre sonra Spruchkammer Eski Belediye Binası'na taşındı, bu da şehir arşivinin başlangıçta Marktplatz'daki Palais Stutterheim'a dönmesi gerektiği anlamına geliyordu. ABD askeri hükümeti tarafından görevden alınan Ernst Deuerlein'in yerine geçen ve artık yeniden tam zamanlı arşiv müdürü olan Johannes Bischoff, taşınan arşiv malzemesinin geri getirilmesini, yeniden düzenlenmesini ve indekslenmesini ve daha fazla yeni arşivin satın alınmasını organize etti. Bischoff aynı zamanda kasaba arşivcisi olarak da çok aktifti, kasabaya rehberli turlar düzenliyor, tarihi eserlerin korunması konusunda danışmanlık yapıyor ve yerel tarih üzerine konferanslar ve yayınlar veriyordu. Örneğin 1955 yılından bu yana arşiv, yerel tarih derneği tarafından kurulan "Erlanger Bausteine zur fränkischen Heimatforschung" ("Frankonya Yerel Tarih Araştırmaları için Erlangen Yapı Taşları") dergisinin yayınlanmasında kilit bir rol oynamıştır.

Şehir arşivcisi Johannes Bischoff arşiv dergisinde (1951)

Bu süre zarfında arşiv, kentin kayıt yönetiminde giderek daha önemli bir rol oynamaya devam etti. Ana belediye sicilinin feshedilmesi ve katip dosyalama sistemlerinin kullanılmaya başlanmasının ardından, 1960'ların ilk yarısında büyük miktarda dosyayı hızla kendi bünyesine kattı. O tarihten itibaren, dosya memurları ve onların kayıt yönetimi için bir destek merkezi işlevini de yerine getirmiştir. 1967'den bu yana Kosbach, Tennenlohe, Eltersdorf, Frauenaurach, Großdechsendorf, Hüttendorf, Kriegenbrunn gibi başka kasabaların da bünyeye katılması, ilgili belediye arşivlerinin devralınması yoluyla kayıtların daha da artmasına yol açtı.

Savaşın sona ermesinden kısa bir süre sonra, belediye arşivi sıkışık binasında bu yeni görevlerle ancak başa çıkabiliyordu ve birkaç harici deponun oluşturulması bile uzun vadeli bir çözüm sunmuyordu. Yer sıkıntısını gidermek için 1959 yılında Eski Belediye Binası'nın arka avlusunda amaca yönelik ilk arşiv binası inşa edildi. Ancak yine de birkaç harici deponun kullanılması gerekiyordu.

Eski Belediye Binası'nın arka avlusundaki yeni arşiv binası (1959)

Yeni arşiv binasındaki kullanıcılar (1961)

"Müze köşesine" giden uzun yol (1984-2019)

Uzun vadede, şehir arşivi yine sıkışık ve farklı mekânsal koşullardan muzdaripti. 1984 yılında, yapısal kusurlar arşivi 1987 yılında yıkılan işlevsel binadan taşınmaya zorladı. Bu amaçla 1985/86 yıllarında Cedernstraße 1'de idari ofislere dönüştürülen eski itfaiye deposu sadece sınırlı bir rahatlama sağlayabildi; arşivin tüm varlıklarını tek bir binada bir araya getirmek hala mümkün değildi. Bunun yerine, koruma açısından tehlikeli koşullara sahip birkaç harici depo kullanılmaya devam etti.

Cedernstraße 1'deki binada bulunan şehir arşivinin idari odaları (2007)

Bu ağırlaştırıcı koşullara ve nispeten düşük personel seviyelerine rağmen, arşiv çok çeşitli faaliyetler geliştirmiş ve yüksek bir iş çıktısı ortaya koymuştur. Örneğin 1977 ve 1997 yılları arasında arşivin rafları iki katına çıkarak yaklaşık 4.000 lineer metreye ulaşmıştır; ayrıca 1997/98 yıllarında dijital arşiv veri tabanına geçilmiştir. Arşiv, diğer faaliyetlerinin yanı sıra, şehir kroniğinin yönetimini, şehir manzarasının fotoğrafik dokümantasyonunu üstlenmiş ve 1998'den bu yana şehir rehberleri yetiştirmektedir. Tüm bu faaliyetlerin yanı sıra arşiv doğal olarak belge edinme, indeksleme ve kullanıcı desteği görevlerini de yerine getirmeye devam etti.

1990'ların ortalarından bu yana, kent arşivi artan halkla ilişkiler çalışmaları ve yayın faaliyetleri ile karakterize edilmektedir. Özellikle 2002 yılında Erlangen'in adının ilk kez anılmasının 1000. yıldönümü münasebetiyle yayınlanan ve bugüne kadar kent ve tarihi hakkında en önemli standart eser olma özelliğini koruyan "Erlangen Şehir Ansiklopedisi" dikkate değerdir. Bir diğer önemli proje de 2007 yılında Erlangen Üniversitesi Arşivi ve Siemens MedArchive ile birlikte Bavyera Arşiv Günü'nün düzenlenmesiydi.

Aynı zamanda belirleyici bir gelişme de başladı: 1970'lerden bu yana, yeni bir arşiv binası inşa etme planları (şehir müzesi ile bağlantılı bir "şehir tarihi merkezi "nin bir parçası olarak) tekrarlanmış, ancak sonuçta her zaman reddedilmiştir. 1990'larda artan halkla ilişkiler çalışmaları sayesinde, şehir arşivi, arşivdeki ve dış depolardaki kritik yapısal durum hakkında farkındalık yaratmayı başardı. Nihayet 2000 yılında Siemens şirketinin 20. yüzyılın başlarından kalma sanayi binalarının bulunduğu bir alanı Erlangen şehrine bağışlamasıyla eşsiz bir fırsat ortaya çıktı.

Başlangıçta bir sanayi müzesinin kurulması için tasarlanan ve bu nedenle bugün hala "Museumswinkel" olarak bilinen alanda, Erlangen Belediye Meclisi 2006 yılında şehir arşivinin 1911 yılında inşa edilmiş bir sanayi binası olan D-Blok'ta yer almasına karar verdi. 15 Aralık 2009 tarihinde temeli atılan yeni binanın açılışı 21 Ekim 2011 tarihinde yapılmıştır. Erlangen Belediyesi dönüşüm için toplamda yaklaşık altı milyon Euro yatırım yaptı.

Museumswinkel'deki arşiv binası için temel atma töreni (2009)

Museumswinkel'de yeni şehir arşivinin inşası (2010)

Şehir arşivinin kalan dış yığınları 2011-2019

29 Şubat 2012 tarihinde, şehir arşivi yeni arşiv binasında kullanıcılara hizmet vermeye başlamıştır. 2019 yılına gelindiğinde, dışarıda kalan depolar kademeli olarak kapatıldı ve burada depolanan arşiv malzemeleri yeni binaya aktarıldı. Böylece Museumwinkel'in inşasından neredeyse on yıl sonra taşınma işlemi tamamlandı ve Erlangen şehrinin hafızası nihayet uygun bir eve taşınmış oldu.

Genel bakış: Erlangen şehrinin modern hafızası

Museumswinkel'e taşınma sayesinde Erlangen Şehir Arşivi artık modern, görsel açıdan çekici ve mükemmel donanımlı bir arşiv binasına sahip oldu ve arşiv tarihinde ilk kez, daha önce dağınık halde bulunan tüm belgeleri barındırabilir hale geldi. Taşınmanın bir parçası olarak, arşiv kayıtları da kaydedildi, uygun şekilde paketlendi ve mümkün olan her yerde güvence altına alındı. Yeni binayla birlikte, daha önce yetersiz bir şekilde depolanan arşivlerin koruma açısından uygun bir şekilde saklanması artık mümkün. Kullanıcılar ve etkinlikler için geniş odalar da mevcuttur. Arşivin personel durumu da taşınmadan bu yana geçen yıllar içinde önemli ölçüde iyileştirildi ve şu anda binada 17 kişi çalışıyor.

Museumswinkel'e taşınma, Erlangen Şehir Arşivi'nin tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır. Ancak aynı zamanda bu, kentin hafızasını korumaya yönelik yeni çabalar için yalnızca bir başlangıç noktasıdır. Güncel araştırma konuları arasında Birinci Dünya Savaşı, Weimar Cumhuriyeti, Üçüncü Reich ve İkinci Dünya Savaşı sırasında Erlangen şehrinin tarihi, Erlangen'deki Nazi suçları, Erlangen Yahudilerinin tarihi ve şehrin tarihindeki önemli şahsiyetlerle yapılan "çağdaş tanık röportajları" yer alıyor.

Dijitalleştirme, tüm sonuçlarıyla birlikte, özellikle Erlangen Belediyesi'nin artık neredeyse tamamen elektronik olan kayıt yönetiminin uzun vadeli arşivlenmesi açısından önemli bir zorluk olmaya devam ediyor. Profesyonel eğitim almış genç personelin teşvik edilmesi de büyük önem taşıyor: 2009 yılından bu yana şehir arşivi kendi inisiyatifiyle FAMI'leri (medya ve bilgi hizmetleri için uzman çalışanlar) eğitiyor.

Tüm bu faaliyetlerle Erlangen Kent Arşivi, kentin tarihini koruma, indeksleme ve araştırma görevini yerine getirmeye devam etmeyi ve bunları kentin hafızası olarak kamunun erişimine sunmayı amaçlamaktadır.

Yeni Erlangen Şehir Arşivi açıldığı gün (2011)

Şehir arşivi Erlangen'in resmi hafızasıdır.

Şehir yönetiminin merkezi kurumu olan şehir arşivi, resmi belgeleri kalıcı olarak saklamak üzere sürekli olarak devralır. Ayrıca, satın alma ve bağış yoluyla kulüp ve şirket arşivlerini, aile mülklerini ve her türden Erlangensien'i edinir. Ayrıca kitap, gazete, madeni para, madalya, kartpostal, fotoğraf ve çok daha fazlasını içeren geniş bir koleksiyona sahiptir. Bu faaliyetler sayesinde şehir arşivi, gelecek nesiller için geçmişin ve bugünün geleneğini önemli ölçüde şekillendirebilir. Mevcut koleksiyon 5,5 kilometrelik raflardan ya da yaklaşık 55 milyon sayfadan oluşmaktadır.

Kent Arşivi'nin başlıca görevleri arasında, elindeki belgelerin kalıcı olarak saklanması ve kataloglanması, arşiv koleksiyonlarının ve belgelerinin (özellikle kent kroniği ve çağdaş tarih koleksiyonu) yönetimi ve tamamlanması, arşiv kullanıcıları için belge ve bilgi sağlanması, Erlangen tarihi üzerine araştırmalar, tarihi anıtların korunmasına katılım ve tarihi ve siyasi halkla ilişkiler çalışmaları yer almaktadır.

Şehir arşivi, yerel tarih derneği ile birlikte Erlangen'in şehir ve bölge tarihi üzerine tek periyodik bilimsel yayın olan"Erlanger Bausteine"i yayınlamaktadır ve örneğin 1986'da Erlangen'in yeni şehrinin 300. yıldönümü, 1993'te Friedrich Alexander Üniversitesi'nin 250. yıldönümü ve 2002'de Erlangen şehrinin 1000. yıldönümü için düzenlenen sergi ve yayınlarda yer almıştır. Şehir arşivinin kendi yayın dizisi de vurgulanmalıdır.

Şehir arşivi kendi yürüttüğü araştırma çalışmalarının yanı sıra, yerel tarih ve bilimsel araştırmaları da desteklemekte ve talep üzerine şehir, üniversite, ekonomi ve bölge tarihi ile kişisel ve aile araştırmaları hakkında bilgi sağlamaktadır. Ayrıca, sergi vb. etkinliklerde işbirliği ortağı olarak ve kayıt yönetimi ve koruma konularında danışman olarak diğer kültür kurumlarına da hizmet vermektedir.

Kent yönetimine bağlı bir ofis olarak kent arşivi aynı zamanda "Medya ve Bilgi Hizmetleri Uzmanı (FaMI)" mesleği için bir eğitim merkezidir.

Kent arşivi, kent yönetiminde halen yürütülmekte olan idari reforma (yazışmaların dijitalleştirilmesi, EDP veri kayıtlarının kalıcı olarak saklanması) katılarak, en azından gelecekteki resmi kayıtların tasarımı ve aktarımı üzerinde etkili olmaktadır. Şehir arşivi, seçilmiş kayıtları devralmak suretiyle, gelecek nesillerin geçmiş hakkında neler öğreneceğini bugünden belirler ve böylece geleceğin gelişimine katılabilir.

Şehir arşivinin çeşitli görevleri, iç organizasyon yapısının temelini oluşturmaktadır. Ofis ve idarenin yanı sıra, "Dijital uzun vadeli arşivleme" ve "Halkla ilişkiler, bilim ve araştırma" alanlarında açıkça tanımlanmış uzmanlık görevlerine sahip iki personel birimi bulunmaktadır. Temel arşivleme görevleri, ilgili uzmanlık gruplarında toplanmıştır. Uzman grupların başkanları organizasyon şemasında gri renkle vurgulanmıştır.